English
Varistor là tụ chống sét, loại linh kiện thường gặp trong rất nhiều thiết bị điện để ngăn không cho các nguồn điện cao đột biến bất ngờ gây hư hỏng cho thiết bị. Cùng Cti Supply tìm hiểu chi tiết về Varistor là gì, công dụng và một số thông số kỹ thuật của chúng trong bài viết hôm nay nhé!
Nội dung chính
Varistor là gì?
Varistor là gì? Varistor còn được gọi là tụ chống sét, tụ điện trở phụ thuộc điện áp hay là VDR (viết tắt của Voltage Dependent Resistor). Đây là một loại điện trở đặc biệt, chúng có chức năng bảo vệ mạch khỏi các tác động khi điện áp bất ngờ tăng đột ngột trong một khoảng thời gian ngắn.
Khi mức xung áp cao và xung gai tấn công nhanh, bất ngờ vào đường dây điện thì các mạch điện sẽ rất dễ bị phá hủy. Chính bởi vậy, khi có Varistor sẽ hạn chế tối đa những rủi ro, tránh các thiết bị điện bị phá hỏng.
Các tụ chống sét thông thường sẽ được ký hiệu trên mạch bằng: RV, RDV, MOV, VR…
Thông số tụ chống sét đã được quy ước sẽ phụ thuộc vào trị số ghi trực tiếp bằng ký hiệu trên thân tụ. Trị số điện áp nằm ngay sau giá trị điện dung, sau cùng chính là giá trị điện áp cực đại ở mức mà tụ chống sét có thể chịu đựng được.
Chức năng
Varistor là gì, có nhiệm vụ như thế nào? Xét ở điều kiện bình thường, điện trở của Varistor rất cao. Còn trong những trường hợp điện áp kết nối được đẩy lên cao hơn so với thông số kỹ thuật của tụ chống sét thì có thể dẫn đến tình trạng điện trở trong mạch ngay lập tức bị đẩy xuống thấp nhất.
Tác dụng của Varistor lúc này đó chính là sẽ bảo vệ các linh kiện điện tử tránh khỏi sự tăng cao đột ngột của điện áp. Lúc này các tụ chống sét sẽ được xem như là thêm điện năng vào nguồn. Khi xung điện áp và xung gai bắt đầu xuất hiện, Varistor sẽ ngay lập tức làm ngắt mạch và bảo vệ các thiết bị.
Thông số kỹ thuật
Trong bài viết tìm hiểu Varistor là gì hôm nay chúng ta cũng được tìm hiểu các thông tin liên quan đến thông số kỹ thuật của tụ chống cháy:
Điện áp kẹp
Đây là điện áp thể hiện mức tối đa có trong một thiết bị bảo vệ, chúng thực hiện nhiệm vụ ngăn chặn quá trình gia tăng điện năng có trong mạch điện. Khi mức điện áp kẹp càng thấp thì mức độ bảo vệ càng tốt. Trong trường hợp điện áp của nguồn không được thấp thì chúng có thể gây phá hủy tụ chống sét.
Chỉ số hấp thụ, tản năng lượng
Thông số này thể hiện mức năng lượng của tụ chống sét có thể hấp thụ. Khi chỉ số này càng nằm ở các mức cao thì mạch sẽ càng được bảo vệ tốt hơn (từ 600Jun trở lên).
Nếu một Varistor có thông số hấp thụ/tản năng lượng nằm từ 200 – 400 Jun thì sẽ được xem là tụ hoạt động với mức vừa phải. Có thể lắp 2 – 3 tụ chống sét đặt song song nhau để tăng khả năng hấp thụ năng lượng
Thời gian phản ứng của tụ chống sét
Tụ chống sét thường sẽ ngắt mạnh trong thời gian khá nhanh chóng tuy nhiên không phải ngay lập tức. Thông thường sẽ ở mức độ 1ns hoặc cũng có thể nhanh hơn.
Phân loại
Varistor là gì, chúng có những loại nào? Thông thường thì tụ chống sét sẽ được phân chia thành nhiều loại khác nhau dựa theo chất liệu làm phần thân Varistor:
- Tụ chống sét Silicon Carbide: Phần thân tụ được làm từ chất liệu Sic. Ngày nay đây là loại chất liệu được ứng dụng khá rộng rãi cho các năng lượng cao hay mức điện áp cao.
- Tụ chống sét bằng chất liệu oxit kim loại: Thường sẽ có kí hiệu là MOV, với 10% các oxit kim loại. Chúng đóng vai trò giống như một loại chất kết dính, sẽ giúp kết nối các hạt kẽm oxit lại với nhau, đồng thời cũng giữ ổn định cho 2 tấm kim loại.
Nguyên tắc hoạt động của Varistor là gì?
Varistor có cấu tạo với 2 chân tương tự như là tụ gốm. Chúng thường sẽ được mắc song song với mạch điện cần bảo vệ và cũng được nối với 2 cực nguồn nuôi thông qua 1 cầu chì.
Khi sét đánh vào hay là điện áp tăng cao đột ngột thì tụ chống sét lúc này sẽ dẫn điện hoàn toàn khi nguồn vào cao hơn so với giá trị sản xuất của nó. Khi đó dòng điện sẽ không đi qua mạch điện mà sẽ đi qua tụ chống sét, làm ngắn mạch và làm đứt cầu chì.
Khi cầu chì bị đứt thì lúc này dòng điện sẽ không đi qua mạch điện được. Mạch điện lúc này sẽ được bảo vệ khỏi ảnh hưởng của nguồn điện áp cao. Khi bạn muốn khôi phục lại mạch điện thì chỉ cần thay một Varistor và cầu chì mới.
Dùng đồng hồ vạn năng để kiểm tra Varistor
Tụ sống sét Varistor đang đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình vận hành các thiết bị, máy móc hiện nay. Chính vì vậy bạn sẽ cần thường xuyên kiểm tra hoạt động của thiết bị để đảm bảo hiệu quả và mức độ an toàn của thiết bị trong quá trình vận hành. Vậy cách kiểm tra Varistor là gì? Cụ thể sẽ gồm có 7 bước:
Bước 1: Ngắt nguồn điện cho tất cả các thiết bị điện tử trước khi tiến hành kiểm tra tụ chống sét
Bước 2: Sử dụng tua vít phù hợp để mở mạch điện, xác định vị trí của tụ chống sét (Varistor sẽ có màu sắc rực rỡ, kích thước nhỏ và được nối tới cầu chì). Chú ý quan sát bằng mắt xem tụ chống sét có dấu hiệu lạ hay không để tiến hành thay tụ mới.
Bước 3: Trong trường hợp tụ chống sét vẫn còn nguyên vẹn thì hãy tiến hành tháo các mối hàn và đưa tụ ra ngoài. Khi tháo cần cẩn thận, thực hiện nhẹ nhàng để tránh làm hỏng mạch.
Bước 4: Khi tụ đã được tháo ra khỏi mạch, hãy dùng đồng hồ vạn năng điện tử để tiến hành kiểm tra.
Bước 5: Di chuyển núm vặn của đồng hồ đến mức điện trở 1000 Ohms. Chạm đầu dò của đồng hồ đo vào đầu kết nối tụ chống sét, còn đầu dò kia thì đưa vào đầu còn lại của tụ điện.
Bước 6: Đọc kết quả hiển thị trên màn hình LCD của đồng hồ đo và đánh giá
Bước 7: Hàn Varistor vào lại mạch và tiến hành khởi động thiết bị điện tử
Trong lúc thực hiện, bạn cũng cần kiểm tra xem có tổng cộng bao nhiêu tụ chống sét đã được sử dụng trong mạch và sau đó thực hiện kiểm tra lần lượt cho từng cái bằng các thao tác trên.
Trên đây Cti Supply đã chia sẻ đến cho các bạn những thông tin liên quan đến Varistor là gì để giúp bạn hiểu chi tiết hơn về tụ chống sét để từ đó ứng dụng tốt trong học tập, công việc của bản thân.