Ngắn mạch là gì? Nguyên nhân, cách xử lý khi bị ngắn mạch

Chúng ta thường nghe đến việc dòng ngắn mạch, ngắn mạch hay quá tải trong lĩnh vực điện công nghiệp và điện dân dụng. Đây được biết đến là những sự cố về điện có ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống điện, các thiết bị sử dụng điện. Vậy cụ thể thì ngắn mạch là gì, nguyên nhân ngắn mạch do đâu, chúng có thể gây nên những hậu quả như thế nào? Tất cả sẽ được giải đáp chi tiết trong bài viết chủ đề tìm hiểu về ngắn mạch được Cti Supply chia sẻ dưới đây!

Tìm hiểu ngắn mạch là gì?

Ngắn mạch là gì? Ngắn mạch hay còn được biết đến là hiện tượng đoản mạch, chúng thường xảy ra phổ biến trong các hệ thống điện dân dụng cũng như điện công nghiệp. Đồng nghĩa với việc dòng điện không thực hiện theo đúng hệ quy trình dẫn điện mà di chuyển với khoảng cách ngắn hơn do xuất hiện những sự cố hỏng hóc như là dây điện bị đứt, bị rò rỉ điện,…

Khi đó, tổng mạch điện sẽ nhỏ đi nguyên nhân là do mạch điện đã bị chập, cháy tại vị trí hỏng hóc. Ngoài ra, ngắn mạch còn xuất hiện khi dây nóng có chứa dòng điện đã chạm vào dây trung tính. Đây là nguyên nhân khiến cho điện trở của dòng điện bị giảm xuống. Dòng điện điện trong mạch tăng cao và di chuyển theo một đường khác.

Khi xuất hiện sự cố ngắn mạch thì thường sẽ có tiếng nổ, tiếng chập điện lớn phát ra. Hiện tượng này gây nên rất nhiểu ảnh hưởng như làm hỏng hóc các thiết bị điện, nhiệt độ tăng cao làm cho vỏ dây cách điện bị cháy từ đó gây nên những bị trí ngắn mạch khác trong hệ thống

Do đó nên các kỹ thuật điện, thợ điện sẽ cần thực hiện cô lập và sửa chữa nhanh chóng các vùng ngắn mạch để tránh gây hỏng hóc lên toàn bộ hệ thống điện. Bởi vì hiện tượng ngắn mạch điện không chỉ gây nên các thiệt hại về mặt kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sự an toàn cho người sử dụng.

Nguyên nhân gây ngắn mạch

Ngắn mạch là gì, có những nguyên nhân nào gây nên tình trạng ngắn mạch? Ngắn mạch có thể xảy ra do rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Do vậy, người dùng sẽ cần nắm được các nguyên nhân trực tiếp, phổ biến nhất để trong quá trình sử dụng dễ dàng phòng tránh như là:

• Kết nối lỏng lẻo trên 1 trong 2 dây trong hộp nối hoặc hộp ổ cắm gây đoản mạch.
• Hiện tượng đoản mạch có thể xảy ra trong trường hợp dây điện bị tuột khỏi một đầu cực trên thiết bị điện, như là ổ cắm. Khi chạm vào một dây khác, ngắn mạch sẽ xảy ra.
• Thiết bị có thể gặp sự cố đến từ hệ thống dây điện bên trong, khiến cho dây nóng và dây trung tính vô tình chạm vào nhau gây ngắn mạch
• Côn trùng, động vật gặm nhấm nhai phần cách điện của dây và gây nên đoản mạch giữa 2 dây trong bó cáp.
• Tường nhà ẩm ướt trong trường hợp khi dây dẫn nguồn có thể bị hở gây nên hiện tượng ngắn mạch, chập cháy.
• Thiết bị điện quá tải khiến cho mạch điện không đáp ứng được gây nên đoản mạch, ngắn mạch
• Dòng điện bất ngờ tăng đột ngột cũng có thể gây cháy nổ, xuất hiện các tia lửa điện.
• Các thiết bị điện như đèn, thiết bị điện gia dụng bị hỏng hóc, các công tắc, cầu chì, ổ cắm điện, phích cắm điện bị lỗi…

Tất cả những lý do trên đều có thể gây nên hiện tượng ngắn mạch, vậy nên người dùng cần hết sức chú ý trong quá trình sử dụng điện để đảm bảo dùng đúng cách, hạn chế các sự cố hỏng hóc có thể xảy ra.

Hậu quả của tình trạng ngắn mạch

Hậu quả của ngắn mạch là gì? Bất kỳ sự cố hỏng hóc nào về điện đều có thể mang lại những hiểm họa khó lường trước được, trong trường hợp đoản mạch/ ngắn mạch cũng sẽ như vậy. Chúng mang đến một số tai họa mà người dùng cần nắm như:

• Khi ngắn mạch xảy ra sẽ làm phát sinh nhiệt cao, điều này rất dễ gây nên tình trạng cháy nổ.
• Đoản mạch/ ngắn mạch có thể gây nổ, vỡ, biến dạng đối với các thiết bị điện do ảnh hưởng của lực cơ khí giữa các phần tử bên trong thiết bị điện.
• Ngắn mạch còn có thể làm sụt điện áp của lưới điện, thiết bị điện sẽ buộc ngừng hoạt động từ đó gây nên các ảnh hưởng đến lao động sản xuất.
• Đối với máy phát điện, tình trạng ngắn mạch xảy ra sẽ khiến máy phát điện bị mất công suất gây nên mất điện đồng bộ.

Các loại ngắn mạch

Hiện nay có rất nhiều dạng ngắn mạch khác nhau như là ngắn mạch 2 pha, ngắn mạch 2 pha chạm đất, ngắn mạch 1 pha chạm đất, ngắn mạch 3 pha,… Trong đó ngắn mạch 3 pha chính là loại ngắn mạch nguy hiểm nhất.

• Ngắn mạch 3 pha có nghĩa là 3 pha chập vào nhau.
• Ngắn mạch 2 pha nghĩa là 2 pha chập nhau.
• Ngắn mạch 1 pha chạm đất nghĩa là 1 pha chập đất hoặc có thể chập dây trung tính.
• Ngắn mạch 2 pha chạm đất nghĩa là 2 pha chập nhau đồng thời đó chạm đất.

Cách xử lý, phòng tránh ngắn mạch là gì?

Để xử lý, phòng tránh ngắn mạch/ đoản mạch xảy ra thì bạn cần lưu ý:

• Các thiết bị điện cần sử dụng công tắc riêng để nhằm tránh gây hiện tượng chập cháy các thiết bị hàng loạt nếu bất ngờ ngắn mạch xảy ra
• Sau khi sử dụng điện cần phải ngắt điện và rút phích cắm ra với các thiết bị điện không còn sử dụng đến nữa
• Người dùng cần chọn các loại dây dẫn điện có tiết diện phù hợp với từng dòng điện để đảm bảo khả năng tải điện luôn ở mức tốt nhất.
• Khi lắp đặt hệ thống điện, người dùng có thể lắp đặt thiết bị với Aptomat – cầu dao tự động để có thể phòng chống ngắn mạch hiệu quả nhất.

Ngắn mạch là một tình trạng có thể gây nên nhiều nguy hiểm cho hệ thống điện, các thiết bị điện cũng như con người. Hi vọng qua những chia sẻ trên đây mà Cti Supply mang đến đã giúp bạn hiểu rõ hơn về ngắn mạch là gì, những nguyên nhân gây nên ngắn mạch, cách phòng tránh và xử lý ngắn mạch để hạn chế tốt nhất tình trạng này có thể xảy ra làm ảnh hưởng đến hệ thống điện.